Stanisław Mierzwa, urodzony 27 stycznia 1905 roku w Biskupicach Radłowskich, to jedna z najbardziej zasłużonych postaci polskiego ruchu ludowego. Przez całe życie walczył o prawa chłopów, demokrację i niepodległość Polski, za co przyszło mu zapłacić wysoką cenę. Wspominano go podczas sobotnich uroczystości w Wierzchosławicach, powstała też z tej okazji wyjątkowa wystawa.
Początkowo Mierzwa kształcił się w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie, lecz ze względu na stan zdrowia musiał zrezygnować z drogi kapłańskiej. Ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1934 roku, a następnie rozpoczął aplikację adwokacką, którą ukończył tuż przed wybuchem II wojny światowej. Jego zaangażowanie w ruch ludowy było widoczne już w czasach studenckich, gdy kierował Związkiem Akademickiej Młodzieży Ludowej.
W latach 30. Stanisław Mierzwa związał się ze Stronnictwem Ludowym. Występował jako obrońca uczestników strajku chłopskiego z 1937 roku, co uczyniło go jednym z symboli walki o prawa najuboższych. Podczas okupacji niemieckiej działał w podziemiu, wchodząc w skład Krakowskiego Komitetu Międzypartyjnego.
Najtragiczniejszy rozdział życia Mierzwy rozpoczął się w 1945 roku, kiedy został aresztowany przez NKWD i wywieziony na Łubiankę. W Moskwie, podczas słynnego procesu szesnastu, skazano go na cztery miesiące więzienia. Po powrocie do Polski kontynuował działalność w Polskim Stronnictwie Ludowym, lecz już w 1946 roku ponownie trafił do więzienia. W procesie pokazowym w 1947 roku został skazany na 10 lat więzienia, ostatecznie zredukowane do 7 lat na mocy amnestii.
Po wyjściu na wolność w 1953 roku, Mierzwa wrócił do pracy jako adwokat w Krakowie. Był inicjatorem powstania Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach, co dowodzi jego ciągłego zaangażowania w promowanie idei ruchu ludowego.
Stanisław Mierzwa zmarł 10 października 1985 roku w Krakowie. W uznaniu jego zasług w 2018 roku prezydent Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego. Jego imię nosi szkoła podstawowa w rodzinnych Biskupicach Radłowskich, a jego nazwisko zostało upamiętnione w Panteonie Chłopów Polskich w Kałkowie-Godowie.
Życie Stanisława Mierzwy jest przykładem niezłomności i poświęcenia w walce o prawa człowieka, demokrację i sprawiedliwość społeczną. Dziś jego postać przypomina o trudnych losach polskich działaczy ludowych i ich nieustającej walce o lepsze jutro.
Podczas sobotnich uroczystości rozmawialiśmy w Wierzchosławicach z Wojciechem Mierzwą, synem Stanisława Mierzwy:
Rozmowa z Wojciechem Mierzwą już w najbliższym wydaniu magazynu Miasto i Ludzie. Zapraszamy do lektury.
Z okazji 120. rocznicy urodzin mecenasa Stanisława Mierzwy powstała wyjątkowa wystawa planszowa przygotowana przez Janusza Skickiego, kierownika Muzeum im. Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Jest prezentowana w dawnym Uniwersytecie Ludowym w Wierzchosławicach a wkrótce oglądać ją będzie można w siedzibie Muzeum Witosa w Wierzchosławicach.
Rozmawialiśmy z autorem wystawy, kierownikiem Januszem Skickim na temat jej powstania:
Obejrzyjcie kilka zdjęć z wernisażu wystawy poświęconej Stanisławowi Mierzwie:
Chcesz wspomóc redakcję, kup Magazyn Miasto i Ludzie w kiosku, sklepie lub na poczcie.
