„Polski etos romantyczny” – nowa publikacja o znaczeniu romantyzmu w historii Polski

W księgarniach ukazała się nowa pozycja wydawnictwa Biały Kruk – „Polski etos romantyczny”. To obszerne, 400-stronicowe opracowanie pod redakcją dr hab. Lidii Banowskiej i prof. Wiesława Ratajczaka, przygotowane we współpracy z Akademickim Klubem Obywatelskim im. Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu.

Książka gromadzi teksty kilkanaściorga wybitnych polskich badaczy i publicystów. Powstała jako efekt konferencji poświęconej roli romantyzmu w kształtowaniu etosu obywatelskiego, która odbyła się w Poznaniu.

Publikacja podejmuje temat romantyzmu jako zjawiska wykraczającego poza ramy literatury. Autorzy wskazują, że w warunkach XIX-wiecznej niewoli romantyzm stał się nośnikiem idei, które pozwoliły narodowi przetrwać czas zaborów, a później – po odzyskaniu niepodległości – kształtować nowoczesne państwo i społeczeństwo. Jak podkreśla we wstępie prof. Stanisław Mikołajczak, był to okres, w którym naród pozbawiony własnego państwa przetrwał dzięki sile swojej kultury, a twórcy literaccy odgrywali rolę porównywalną z działaniami polityków.

W książce znalazły się m.in. teksty prof. Zdzisława Krasnodębskiego, prof. Andrzeja Nowaka, prof. Grzegorza Kucharczyka, dr hab. Jacka Kowalskiego, prof. Marii Cieśli-Korytowskiej, prof. Marka Troszyńskiego, prof. Jana Żaryna, prof. Grażyny Halkiewicz-Sojak, dr hab. Anny Kapuścińskiej-Jawary, prof. Doroty Heck, prof. Krzysztofa Dybciaka, prof. Anny Kozłowskiej oraz ks. prof. Jana Machniaka. Wspólnie starają się uchwycić, czym wyróżniał się polski romantyzm na tle europejskim, jakie wartości były dla niego kluczowe i jakie wnioski można wyciągnąć z tego dziedzictwa dla współczesności.

Czytelnik znajdzie tu refleksje nad różnicami między polską odmianą romantyzmu a nurtami niemieckim czy francuskim. Szczególne miejsce poświęcono tematom walki o niepodległość, pojęciu wolności i odpowiedzialności, roli religii oraz idei „misji dziejowej” Polski, znanej z romantycznych koncepcji mesjanistycznych. Autorzy analizują twórczość wieszczów narodowych, ale także szerszy kontekst kulturowy, polityczny i społeczny epoki.

Choć romantyzm kojarzy się głównie z poezją i wielkimi nazwiskami wieszczów, autorzy pokazują go jako zjawisko, które kształtowało myślenie o państwie, społeczeństwie i relacjach międzyludzkich. W XIX wieku, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, romantyczna wizja narodu – pojmowanego nie tylko jako wspólnota polityczna, ale i duchowa – dawała poczucie sensu oraz motywowała do działania. Dziś to dziedzictwo może być punktem wyjścia do refleksji nad kondycją współczesnej wspólnoty obywatelskiej i miejscem Polski w świecie.

Książka ukazała się w twardej oprawie, w formacie 16,5 x 23,5 cm i zawiera liczne ilustracje.

(Smol)